Zodra de eerste lentedagen zich aandienen, hoor je aan de waterkant niet zelden een luid gepiep. Dit zijn padden die het voorjaar in de bol hebben. Ze denken maar aan één ding: zich voortplanten. Dit spektakel duurt slechts enkele dagen, waarna de padden weer het land op gaan.
(Foto's: Jelger Herder)
De gewone pad (Bufo bufo) is één van de meest algemeen voorkomende amfibieën in Nederland. Iedereen kent ze wel: met hun bruine, wrattige huid, gedrongen lijf en prachtige oranje ogen.
Met uitzondering van enkele Waddeneilanden zijn ze overal te vinden – ook in steden, parken en tuinen. En misschien verwacht je het niet, maar gewone padden zijn echte landdieren. Ze overwinteren op hoger gelegen, droog terrein zoals bossen, duinen en op de stuwwallen langs de rivieren.
Duizenden padden
Enkel in het voorjaar trekt de gewone pad – die normaliter nachtactief is – naar het water om zich voort te planten. Deze paddentrek komt op gang zodra de temperatuur eind maart of begin april oploopt en er regen valt. Op sommige locaties trekken dan honderden tot wel een paar duizend padden gelijktijdig richting de waterkant.
Dat is niet zonder gevaar: vaak vallen er veel verkeerslachtoffers bij het oversteken van wegen. Speciale paddenwerkgroepen helpen de dieren op veel plaatsen veilig naar de overkant. Dat is nodig ook, want de aantallen op de overzetlocaties zijn de afgelopen twaalf jaar gehalveerd.
Paringsritueel
Het gepiep aan de waterkant is afkomstig van de mannetjes. In het water omklemmen ze het vrouwtje om de eisnoeren die zij afzet direct te kunnen bevruchten. Wanneer mannetjes een reeds bezet vrouwtje proberen te veroveren, piept het mannetje dat al op de rug zit luid en schopt hij gelijktijdig hard met de achterpoten.
De hitsige paddenmannetjes duiken op werkelijk alles wat beweegt. Zo zijn er voorbeelden van padden die zich op vissen storten, maar ook bruine kikkers worden besprongen.
Giftige larven
Het komt ook voor dat te veel mannetjes tegelijk op een vrouwtje duiken. Dan ontstaat een zogenaamde paringsbal. Helaas vaak met dodelijke afloop voor het vrouwtje, dat niet meer in staat is tijdig naar het wateroppervlak te zwemmen om lucht te happen. Dat de gewone pad niettemin zo’n succesvolle soort is heeft hij te danken aan een unieke eigenschap.
De larven zijn giftig en worden daardoor gemeden door vissen. Hierdoor kunnen padden zich ook in wateren met veel vis succesvol voortplanten. Dat is iets wat voor andere amfibieën niet opgaat: hun larven worden door een heel scala aan vissen als welkome snack verorberd.