Frans Everaerts (74) bindt al dertig jaar de strijd aan tegen het zwerfafval in zijn woonplaats Nederweert. Wat ooit begon met het eigenhandig schoonmaken van de visplekken rond zijn huis is inmiddels uitgegroeid tot een groep van ruim 70 enthousiaste Zwerf-Afval-Pakkers (ZAPpers) die de gemeente schoonhouden.
In Spraakwater spreekt iemand – van BN’ers tot politici en van sportvissers tot wetenschappers – zich uit over thema’s rond vis
en sportvisserij. Deze maand is dat Frans Everaerts, die zich al jarenlang inzet tegen zwerfvuil.
Bij Frans begon het zoals het waarschijnlijk bij veel sportvissers gaat: zich irriteren aan de rommel die medevissers en andere recreanten achterlaten. “In 1993 ben ik verhuisd naar de Kanalenviersprong aan de rand van ons dorp. Een prachtig plekje, wat ook
populair is bij sportvissers. Tijdens het uitlaten van de hond werd ik wekelijks geconfronteerd met afval dat daar aan de waterkant werd
achtergelaten”, vertelt de Limburger.
Dankzij zijn mental coach besloot hij het negatieve om te zetten in het positieve.
Andermans troep
“In die tijd had ik het erg druk met mijn twee bedrijven en sprak ik wekelijks met hem. We liepen meestal buiten en hij zei op een gegeven moment: ‘Als al dat zwerfvuil je zo irriteert, waarom doe je er dan niks aan?’ En ineens dacht ik: ‘Ja, waarom niet?’”, vertelt Frans over hoe de mental coach zijn ogen opende.
Hij moest hiervoor wel even een gevoelsmatige drempel over. Want waarom zou hij nou andermans troep opruimen? “Nog steeds krijg ik regelmatig die reactie. Maar als je zelf niks doet, gebeurt er helemaal niets én blijf je je vooral irriteren aan de rommel die er ligt.”
30 vuilniszakken
Omdat de ondernemende Limburger wekelijks dusdanig veel afval tegenkwam, maakte hij een karretje om alles mee te kunnen nemen.
En zelfs zijn Mechelse herder draagt een steentje bij. Die heeft Frans namelijk zo afgericht dat zijn hond het afval op de voor Frans moeilijker bereikbare plekken – zoals diepe greppels – pakt en apporteert. Dat trok de aandacht van de lokale pers. “Daarop kwamen zoveel positieve reacties dat we ook opruimdagen zijn gaan organiseren met mijn
hengelsportvereniging (Sint Petrus) en andere organisaties.”
Inmiddels houden dankzij zijn enthousiasme ruim zeventig vrijwilligers geheel zelfstandig de volledige regio schoon en verzamelen die samen elke week zo’n dertig vuilniszakken afval. “Er is een groepje dat elke week afspreekt op een vaste locatie en vanaf daar de gemeente intrekt met hun grijpstokken. Maar er zijn ook veel ZAPpers zoals ik, die elk hun eigen gebied aanpakken.”
Irritatie onderdrukken
Grappig genoeg is er één moment in de week dat Frans even niet aan afval denkt en dat is tijdens zijn wekelijkse visdag op de Maas. “Al jaren ga ik met een vaste vismaat vanuit de boot roofvissen. Even een dagje ontspannen en wegdromen op het water. Sinds een jaar ben ik officieel met pensioen, maar onze vaste visdag houden we erin”, vertelt hij enthousiast.
Nou kan de Maas zeker na hoog water best wat drijfvuil achterlaten, maar gelukkig kan hij tegenwoordig tijdens het vissen zijn irritaties over de rommel onderdrukken. “Het blijft een vervelend gezicht, maar ik kan onmogelijk elke keer uit de boot stappen om al die troep op te ruimen.”
As en statiegeld
Wat Frans tijdens dertig jaar afval rapen allemaal heeft meegemaakt, is bijzonder te noemen. Zo kwam hij eens wat as tegen dat bij een bankje langs het kanaal lag. “Omdat daar weleens werd gebarbecued, dacht ik dat het rommel was en haalde ik het weg. Hoorde ik later dat daar iemand was uitgestrooid die altijd met haar man op dat bankje zat. Achteraf bleek dat weer de moeder van een klant van mij te zijn geweest. Gelukkig kon die er wel om lachen toen ik het vertelde.”
Ook trof hij een keer twee lege fusten bier, zeven lege kratten en nog meer flesjes aan langs het kanaal. “Dat was alles bij elkaar genomen best veel statiegeld, maar wel iets te veel om zelf op te ruimen. Toen heb ik de gemeente maar gebeld.”
BOA bellen
Toch heeft hij het afvalprobleem in zijn eigen regio vooral zien afnemen. “Zeker sportvissers ruimen bijna altijd alles keurig op. We wonen hier dichtbij de grens, maar ook de Duitse en Oost-Europese vissers nemen tegenwoordig standaard een vuilniszak mee.”
Wat volgens Frans goed helpt is de boa informeren als het toch ergens uit de hand lijkt te lopen. Zelf groepen benaderen doet hij niet meer. “Dat levert vaak alleen maar ellende op, heb ik helaas aan den lijve ondervonden. Dus wat ik nu doe als er een groep hangjongeren of vissers rotzooi trapt, is de boa bellen. Die pakt het altijd meteen op. Meestal is dreigen met een boete genoeg en zie je dat ze in het vervolg netjes alles opruimen.”
Korte lijntjes
Ook de lijntjes met de gemeente zijn kort. Omdat Frans een bekende ondernemer is in het dorp, maakt hij dankbaar gebruik van zijn netwerk. “Dankzij mijn gelobby krijgen we nu gratis grijpstokken, zakken, handschoenen en opvallende hesjes met de opdruk ‘Nederweert Schoon’.
Ook zijn er inmiddels drie ZAPpers die van de gemeente en ondernemersvereniging een eigen kar hebben gekregen met alles erop en eraan. Zij fietsen dagelijks rond in de gemeente om vuil te verzamelen.” Daarnaast wordt de jeugd er ook al vroeg bij betrokken. “Op ons initiatief wordt er al jaren voorlichting gegeven op scholen. Op die manier creëer je van jongs af aan bewustwording.”
Fixi app
De aanleiding voor Frans om Sportvisserij Nederland te vertellen over zijn strijd tegen zwerfafval, is de
Vang5-campagne (www.vang5.nl). “Een mooi initiatief. Daarom wil ik graag laten zien hoe makkelijk het is om zelf de handen uit de mouwen te steken. Er zullen vast veel sportvissers zijn die zich irriteren aan zwerfvuil. En geloof mij: als je eenmaal over die drempel heen bent, geeft het opruimen veel voldoening.”
Mocht je zoveel afval aantreffen dat het teveel is, dan heeft hij overigens nog een afsluitende tip. “Je hebt tegenwoordig de
Fixi app. Daarmee kun je heel gemakkelijk afval en overlast melden, met een foto erbij. Dat werkt erg goed.”