In de winter lijken de diverse soorten Amerikaanse rivierkreeften soms wel van de aardbodem te zijn verdwenen. Waar je deze exoten als sportvisser van de lente tot en met de herfst vaak talrijk kunt spotten langs de waterkant, kom je ze ’s winters nauwelijks tegen.
Rivierkreeften zijn net als vissen koudbloedige dieren. Dit betekent dat ze met het dalen van de watertemperatuur minder actief worden. “Vanaf het moment dat het zo rond november kouder wordt, tref je ze veel minder aan. Waar ze ’s winters verblijven is niet precies duidelijk, want daar is nog heel weinig onderzoek naar gedaan”, zegt Pim Lemmers, onderzoeker bij
Bureau Natuurbalans – Limes Divergens.
De rivierkreeften gaan volgens de expert in winterrust. “Dat is iets anders dan een winterslaap, zoals bij vleermuizen. Ze verbruiken nog wel energie, maar slechts spaarzaam. De behoefte aan voedsel daalt dus navenant. Bovendien zijn het beesten die
best een lange periode zonder eten kunnen overleven.”
Holen graven
Onderzoekers hebben het sterke vermoeden dat de rivierkreeften
zich in de wintermaanden ophouden in holen. “Daarbij
geldt dat de ene rivierkreeftensoort de andere niet is”, preciseert
Lemmers. “Zo zijn de rode Amerikaanse rivierkreeft, gestreepte
Amerikaanse rivierkreeft en geknobbelde Amerikaanse
rivierkreeft geduchte gravers – zeker de rode kan een hele
habitat naar zijn hand zetten. Die bouwen holen in de oevers
die zich onder de vorstgrens bevinden, zodat ze het daar in de
winter prima kunnen uithouden.”
Deze holen ondermijnen de
structuur van oevers van waterlichamen, wat tot problemen
kan leiden. Zo begonnen veenkades in de Alblasserwaard te
lekken, wat het risico op instorting vergroot. Ook bij het instorten
van diverse kades in Amsterdam lijken rivierkreeften een
rol te hebben gespeeld.
Schuilplaatsen
De gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (die op de foto staat afgebeeld)
is echter niet zo’n sterke graver. Lemmers: “Deze relatief
kleine soort kreeft – met een lengte van maximaal 12 centimeter
(exclusief scharen) – gaat bij het naderen van de winter op
zoek naar reeds aanwezige structuren die als overwinteringsplek
kunnen dienen. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan holen
en gaten in de bodem van de dieper gelegen delen van een
water, waar de temperatuur doorgaans iets hoger ligt dan net
onder het oppervlakte. Ook steenstort, boomwortels of waterplanten
kunnen als schuilplaats dienen.”
Hoewel deze soort
dus niet ondergravend te werk gaat, is hij op een ander vlak
wel destructief gebleken: als drager van de kreeftenpest – een
schimmelinfectie die dodelijk is voor Europese rivierkreeftensoorten
– heeft hij bijgedragen aan het nagenoeg uitroeien van
de inheemse rivierkreeft in ons land.