Iedereen die op baars vist zal het fenomeen herkennen: twee of meer baarzen die het kunstaas tot bijna onder de hengeltop volgen en verwoede pogingen doen om dit te verorberen. Een spectaculair gezicht en een overduidelijk bewijs dat de baars een echte groepsjager is.
Baars is een dagactieve zichtjager en heeft daarom een voorkeur
voor heldere water. In de ochtendschemering vormen
ze scholen die vanuit het ondiepe naar het open water trekkenom te jagen. Deze scholen tellen vaak wel 50 tot 200 vissen – in
de zomer zijn de scholen kleiner dan in de winter – van dezelfde
jaarklasse (oudere dieren hebben een voorkeur voor de diepere
waterlagen en leven in kleinere scholen of solitair). In de avondschemering
keren de baarzen weer terug naar de oeverzones en
vallen de scholen uiteen.
Samen sta je sterk
Jagen in groepen komt meer voor in de dierenwereld. Wolven
en leeuwen vormen bijvoorbeeld groepen om efficiënt op grotere
prooien te jagen. Baarzen gaan niet voor groot, maar vormen
tijdens de jacht een groep om zoveel mogelijk vis te kunnen
vangen. De prooivissen bestaan vooral uit blankvoorn, ruisvoorn
en alver – soorten die grote scholen vormen om minder
snel ten prooi te vallen aan roofvissen. Als een snoek of snoekbaars
zo’n school nadert, houden honderden ogen dat in de gaten.
Bij een aanval zet de school razendsnel een ontsnappingsmanoeuvre
in en negen van de tien keer druipt de roofvis
hongerig af. Dat is de kracht van schoolvorming.
Slimme tactiek
Door zelf ook een school te vormen, zijn baarzen schoolvormende
prooivissen alsnog te slim af. Een groep baarzen kan zo’n
school namelijk opbreken in kleinere schooltjes en individuele
vissen, waarna die relatief gemakkelijk te vangen zijn. De tactiek
is om samen te werken en elkaar wat te gunnen. Een aantal
baarzen schiet met volle vaart op de school prooivis af, zodat
er paniek ontstaat en de zwerm opsplitst in kleinere groepen.
Die minischooltjes worden vervolgens belaagd door groepjes
baarzen. Prooivissen die de school in hun eentje verlaten vormen
het gemakkelijkste slachtoffer en zijn als eerste de pineut.
Natuurlijke selectie
Niet alleen het jagen in scholen, maar ook zijn grijptechniek
maakt van Perca fluviatilis een geduchte rover. De baars pakt
zijn prooivis namelijk bij de kop. Zou een baars in zijn eentje jagen,
dan moet hij tijdens de aanval soms omslachtig draaien
waardoor de prooi kans heeft om te ontsnappen. Bij het groepsgewijs
jagen zijn er altijd wel een paar prooivissen die de verkeerde
richting kiezen en zo de opengesperde bek van een baars
inzwemmen. Zieke en zwakke visjes worden daarbij eerder gepakt,
wat zorgt voor het behoud van een gezonde visstand.