Beken en rivieren wereldwijd zijn in de loop der tijd sterk veranderd door menselijk ingrijpen. Prachtig kronkelende beekjes werden rechtgetrokken en voorzien van stuwen zodat overtollig water sneller weg was en boeren beter konden
produceren op hun akkers. Helaas waren die aanpassingen niet goed voor de natuur. Vissen worden door stuwen en
dammen fors belemmerd om vrij door rivieren en beken te zwemmen.
Niet alleen bijzondere trekvissoorten zoals de zalm, zeeforel, elft en steur zijn voor hun voortbestaan aangewezen op vrij stromend water. Ook bekendere soorten zoals de winde en de aal hebben een vrije doortocht nodig om zich voort te kunnen planten. Stuwen vormen niet alleen obstakels voor de vistrek zelf, maar verstoren ook het ecosysteem dat vissen nodig hebben om te paaien. Zo raken kiezels en grof zand – het type ondergrond waarop soorten als zalm hun eitjes afzetten – in gestuwde rivierdelen bedekt met fijn zand en slib.
Dammen met functies
Als synoniem voor minder vis én minder soorten vis zien sportvissers stuwen en dammen het liefst compleet uit hun wateren verdwijnen. In het buitenland maakt de World Fish Migration Foundation (WFMF) al jaren werk van damverwijderingen, maar in Nederland liggen de kansen daarvoor helaas niet voor het oprapen. Het punt is dat alle wateren bij ons – groot en klein – intensief worden beheerd in het kader van drinkwatervoorziening, het reguleren van vaarwegen of om overstromingen of juist verdroging tegen te gaan. En dammen kunnen nu eenmaal niet weg zolang ze nog een functie vervullen. Het gevolg is dat stuwen in ons land meestal met vistrappen worden omzeild en vissen vaak alsnog een kleine horde moeten nemen.
Overbodige dammen
In het buitenland ligt dit gelukkig anders. Daar is een kleine 15 procent (ruwweg 156.000) van de in totaal 1,2 miljoen bestaande Europese dammen overbodig, zo schat de WFMF. Deze obstakels prijken bovenaan de lijst om weg te worden gehaald en dat gebeurt gelukkig ook steeds vaker, zoals je ziet op de foto bij dit artikel. Sportvisserij Nederland steunt dit werk actief. Zélf gaat de bond laten onderzoeken hoe dammen de sportvisserij bij ons en elders in Europa beïnvloeden en wat sportvissers nodig hebben om meer betrokken te raken bij het verwijderen van overbodige dammen uit hun viswateren. Er is immers geen sport die zoveel last heeft van dammen als de sportvisserij en er zijn geen sporters die vaker een dam tegenkomen dan sportvissers.