Sportvisserij Nederland en RAVON zijn gestart met een merk-terugvangst onderzoek naar beschadigde alen door scheepsschroeven. In het kader van dit onderzoek worden in totaal 1.500 alen gemerkt door ATKB en daarna losgelaten in de Rijn bij Keulen. De uitzettingen worden verdeeld in vijf groepen van 300 alen, op elke maandag van 30 oktober tot 27 november. In deze periode trekken de alen namelijk naar zee.
Het doel van dit onderzoek is om een eerste schatting te maken die ingaat op de onderzoeksvraag
: in hoeverre worden schieralen op weg naar zee getroffen door scheepsschroeven in de Rijn? Het onderzoek is onderdeel van project De Rijn Verbindt, of in het Duits: Der Rhein Verbindet. Dit internationale onderzoeksproject wordt gefinancierd vanuit Europa door het programma
Interreg VI-A Deutschland-Nederland.
Niels Brevé van Sportvisserij Nederland vertelt over dit onderzoek op het achtuurjournaal (22-11-2023) van de NOS.
Klik hier voor de video (item over de aal begint vanaf 21:10) 
Wat zijn knakalen?
Knakaal is een naam die medewerkers van Sportvisserij Nederland geven aan de mechanisch beschadigde alen: exemplaren die soms vrij massaal (half)dood op de oevers van de Rijntakken worden aangetroffen. Soms is de ruggengraat gebroken en soms is een deel van de staart van de vis al afgestorven. Het is een naar gezicht en vraagt al jaren de aandacht om opgelost te worden.
Doorgaans zijn de aangetroffen alen volwassen (geslachtsrijpe) exemplaren, ook wel bekend als schieralen of palingen. Wanneer alen geslachtsrijp zijn, verandert hun lichaamsbouw. De ogen van de alen en de borstvin nemen dan in grootte toe. Ze stoppen met eten en trekken stroomafwaarts naar de Noordzee. Daarna trekken ze verder richting de Sargassozee om zich daar voort te planten, waarna de vissen sterven.
Wanneer deze alen op hun route via de rivier beschadigd raken door bijvoorbeeld pompgemalen, waterkrachtcentrales, of scheepsschroeven, zullen deze dieren nooit hun paaigronden bereiken.
Via de Rijn naar zee
Het onderzoeksgebied, stroomafwaarts van Keulen, ligt in een drukbevaren deel van de Niederrhein in Nordrhein-Westfalen (Duitsland) en de Waal in Nederland. Dit stuk is uitgekozen omdat de in Keulen losgelaten, gemerkte alen hier mogelijk een grote kans hebben om geraakt te worden door scheepsschroeven.
Mochten deze vissen inderdaad met wonden worden teruggevonden, dan is in dat geval uitgesloten dat dit veroorzaakt wordt door waterkrachtcentrales of pompgemalen. Mochten er geen of nauwelijks schieralen met dergelijke wonden worden aangetroffen, dan kan het zijn dat scheepsschroeven toch minder schade aanrichten dan gedacht.
Discovissen: schieralen voorzien van tags
De schieralen worden gevangen in Koblenz door beroepsvissers en vervolgens getransporteerd naar het drijvend laboratorium van de Universiteit Keulen. Hier worden de vissen voorzien worden van VIE-tags. VIE staat voor Visible Implant Elastomer. Dit is een kleurmerkje van een klein beetje fluorescerend, vloeibaar rubber. Deze kleurmerkjes worden met een heel dun naaldje geïnjecteerd in de borstvin en bovenlip van de alen. De kleurmerkjes reflecteren licht zodra ze worden blootgesteld aan een UV-lamp. De alen worden dus ware discovissen.
Terugvangen van de alen
Het is de hoop van de onderzoekers dat de alen worden teruggevangen, met hulp van twee beroepsvissers die gericht op schieralen vissen in Rees in Duitsland en Wamel in Nederland. Het kan ook zijn dat de alen gevonden worden op de oevers van de Rijntakken door mensen die de strandjes aflopen.
Onder leiding van
RAVON worden ook vrijwilligers ingezet die gericht naar knakalen zoeken. Mochten mensen een dergelijk gekleurde aal vinden, of knakalen zien. Dan verzoeken wij om deze te fotograferen en de vondst door te geven via
knakaal@ravon.nl.
Organisaties die samenwerken voor De Rijn Verbindt: