Door verschillende oorzaken staan de visstand en de natuurwaarden in het IJsselmeer, Markermeer en IJmeer al jarenlang onder druk. Tegelijkertijd wordt er door diverse organisaties gewerkt aan het ecologisch herstel van het grootste zoetwatermeer van Nederland. Met het project ‘Verstandig vissen’ wordt een belangrijke stap gezet om tot een verantwoorde en duurzame visserij te komen.
Het IJsselmeer en Markermeer zijn samen het leefgebied voor vissoorten als snoekbaars, baars, blankvoorn, brasem en spiering. Ook vormen ze een belangrijke trekroute voor veel trekvissen, denk daarbij aan aal, houting, zeeforel maar ook driedoornige stekelbaars en prikken. Deze vissen vormen weer een belangrijke voedselbron voor vogels. Dit is een van de redenen dat beide wateren zijn aangewezen als Natura 2000 gebied.
De visstand staat echter onder druk. De oorzaken hiervan zijn divers en gaan zelfs terug naar de inpoldering van de Flevopolder en de Noordoostpolder waardoor belangrijke opgroeigebieden van vissen verdwenen, tot een voor vissen ondoordringbare afsluitdijk en een onnatuurlijk waterpeil. Ook verbindingen met de achterlanden zijn nauwelijks meer aanwezig. Uiteindelijk had dit ook tot gevolg dat de visserij uit evenwicht raakte met wat het water aan vis kon opleveren.
Herstel
Gelukkig wordt er hard gewerkt aan het herstel van dit unieke watersysteem. De aanleg van bijvoorbeeld de
Markerwadden zorgt voor meer paai- en opgroeigebieden voor vis. Verder zal de vismigratierivier voor trekvissen de Waddenzee weer met het IJsselmeer verbinden en vice versa. Andere grote herstelprojecten staan op stapel. Ook zijn er inmiddels stappen gezet op weg naar een duurzame bevissing.
Toch zijn we er nog niet, is er met betrekking tot ontwikkelingen in de visstand nog veel onduidelijk en bestaat er discussie over hoe de visserij in de toekomst eruit dient te zien en voor hoeveel bedrijven er in de toekomst ruimte zal zijn. Ook ligt de vraag op tafel hoe en met welk gereedschap het toekomstig visserijbeheer het meest doelmatig en duurzaam kan worden ingericht. Onder het motto ‘leren door te doen’ zijn een aantal partijen het project ‘Verstandig vissen’ gestart.
Vertrouwen
De belangrijkste uitdaging van Verstandig Vissen is daarom het versterken van de samenwerking tussen beroepsvissers, natuurorganisaties, wetenschappers en sportvissers. Door eerlijk en vrijuit met elkaar te praten, ideeën over de visserij en het water- en natuurbeheer uit te wisselen ontstaat vertrouwen. Vertrouwen dat niet alleen broodnodig is voor een duurzame visserij, maar dat ook nodig is om te komen tot een werkbare organisatie en het delen van kennis.
Het project wordt financieel mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij onder het programma ‘Wetenschap en visserij’.
Praktijkervaring en deskundigheid
In het komende visseizoen worden er vier bijeenkomsten georganiseerd. In elke bijeenkomst wordt de actuele stand van zaken met betrekking tot de visstand, visserij en het natuurbeheer besproken. Denk daarbij aan maatvoering, verschillen tussen IJsselmeer en Markermeer, maar ook de gebruikte visserijmethoden.
Zowel de deskundigheid van de wetenschappers als de praktijkervaringen van de beroepsvissers zijn hierbij van cruciaal belang. Werkende wijs moet dit leiden tot een door alle partijen gewenste én geaccepteerde situatie. Na drie jaar moet er zowel een gevulde ‘gereedschapskist’ zijn voor het toekomstig duurzaam visserijbeheer als een blauwdruk voor een doelmatige organisatie ervan.
Ook onderwerpen als het visplan, passend bij de Kaderrichtlijn Water en Natura-2000 doelen, vangstregistratie, handhaving en de inzet van beroepsvissers bij onderzoek en andere beheertaken vormen onderdelen van het project.
Dit project wordt gefinancierd door de Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij