"Ga toch vissen, adviseert de dokter". Regelmatig berichten media dat Nederlanders te weinig bewegen en dat dit gezondheidsrisico’s met zich mee brengt. Vooral een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, diabetes en depressieve klachten scoren hoog. Sportvissen blijkt een goede remedie.
Hoewel veel sportvissers dit al lang weten,
begint de academische wereld er de laatste
jaren ook steeds meer van overtuigd te
raken dat vissen gezond is voor de mens.
Onderzoeken tonen namelijk aan dat de
hengelsport als een plezierige en sociale
vorm van lichaamsbeweging wordt ervaren.
Sportvissers zijn daardoor bijvoorbeeld in
staat langer door te gaan met hun activiteit
dan bij andere sporten het geval is. Het is
daarnaast een aantrekkelijke activiteit voor
jong en oud. De fysieke inspanning bij
de hengelsport kan sterk variëren maar
het gemiddeld aantal calorieën die een
sportvisser in een uur vissen kan verbranden,
blijkt overeen te komen met wandelen.
Combineer je dit vervolgens met de rust en
ontspanning die het vissen met zich mee
brengt, dan kun je concluderen dat de
hengelsport zowel voordelen voor de fysieke
en als voor de mentale gezondheid oplevert.
Vissen als therapie
Rust en ontspanning is ook belangrijk
voor specifieke groepen zoals jeugd met
gedrags- of cognitieve stoornissen.
Uit zowel onderzoek als de praktijk blijkt
dat vissen bijdraagt aan het ontmoedigen
van antisociaal gedrag en de vorming van
vriendschappen buiten school bevordert.
Daarnaast blijken hyperactieve kinderen
tijdens het vissen wel in staat te zijn rustig
langs het water te zitten en zich langdurig
te concentreren.
Uit de onderzoeken komt eveneens naar
voren dat de hengelsport als therapie
kan worden ingezet om de symptomen
van posttraumatische stress (PTSS) te
verminderen. Volgens studies zou hengelsport tot significante vermindering van angst, depressie en somatische stresssymptomen kunnen leiden. In het buitenland, waaronder Australië, zijn er gespecialiseerde organisaties die sportvissen als therapie voor veteranen aanbieden.
In Nederland werd in maart van dit jaar een succesvol verlopen visdag voor veteranen met PTSS gehouden. Een andere vorm van revalidatie met behulp van hengelsport wordt aangeboden door organisaties als de Noord Amerikaanse
Casting for Recovery. Een specifieke vorm van hengelsport, vliegvissen, blijkt bijvoorbeeld het herstel bij vrouwen te bevorderen die een bortskanker operatie of bestraling hebben ondergaan. Niet alleen de rust en ontspanning, maar vooral de zachte ritmische beweging van de armen die hierbij nodig is dragen bij aan het herstelproces.
Het begin van een gezonde dag buiten.
Voordelen van buitensport
Een deel van de gezondheidsvoordelen
komt voort uit het feit dat vissen een
buitensport is. In de afgelopen tien jaar is
er steeds meer wetenschappelijke kennis
gekomen over de invloed die activiteiten
in de natuur hebben op onze gezondheid
en kwaliteit van leven.
Zo heeft een studie van de Universiteit
van Essex aangetoond dat fysieke
activiteit in een groene omgeving
bijdraagt aan een verhoogd zelfvertrouwen
en een betere stemming ten opzichte van
fysieke activiteiten in bijvoorbeeld een
stedelijke omgeving of in de sportschool.
Dit positieve effect is zelfs sterker bij de
aanwezigheid van water. Onderzoekers
vermoeden dat deze positieve effecten
het gevolg zijn van de aandacht voor een
externe, (aangename) groene omgeving.
Dit zou er toe leiden dat de perceptie
van inspanning en eventuele negatieve
emoties worden verminderd, waardoor
de activiteit als prettiger wordt ervaren.
Zelfs meer tijd doorbrengen in stedelijke,
open groene gebieden, zoals een park,
bleek in een Zweeds onderzoek al te
resulteren in verminderde stressbeleving,
ongeacht de leeftijd, het geslacht en
de sociaaleconomische
status van de
betrokkenen. Uit een ander onderzoek
blijkt dat mensen die 90 minuten in een
natuurgebied liepen, verminderde
activiteit tonen in delen van de prefrontale
cortex - geassocieerd met depressie- in
vergelijk met deelnemers die in een
drukbezochte stedelijke omgeving liepen.
Er wordt zelfs gesteld dat tot 7 procent van
de gevallen van depressie voorkomen kan
worden als iedere stadsinwoner minstens
een keer per week een half uur of meer in
een gebied met veel natuur of stedelijk
groen doorbrengt.
Effect van de natuur
Een groot deel van de eerder genoemde
onderzoeken geeft geen antwoord op de
vraag hoe het komt dat de natuur zo’n
gunstige invloed heeft op lichaam en
geest. Wel is recent gesuggereerd dat
sommige positieve effecten kunnen
worden verklaard door de fractale-eigenschappen
van de natuur. Hiermee worden
gedetailleerde complexe geometrische
figuren bedoeld, opgebouwd uit zich
herhalende elementen die op elk niveau
overeenkomen met een basisfiguur. In de
natuur zien we die overal, van varens en
bomen tot netwerken van rivieren.
Bij mensen lijkt er een voorkeur te zijn
voor fractale beelden. Tijdens de evolutie
heeft de mens immers het grootste deel in
de natuur geleefd en niet in een bebouwde,
technische omgeving. Beelden die aan
deze eigenschappen voldoen geven ons
een goed en ontspannen gevoel en komen
veelvuldig voor in de natuur. Volgens
sommige onderzoekers is ons visuele
systeem ingericht op het interpreteren
van die fractale beelden. Als het beeld te
complex is, zoals bijvoorbeeld in een stad
waar je omringd bent door gebouwen,
auto’s en fietsers, dan kunnen we niet alles
in een keer overzien en leidt dat tot enig
(onbewust) ongemak.
Uit onderzoek blijkt dat sportvissen positief effecten voor minder validen.
Minder validen
Om de positieve effecten van buitensport
te ervaren hoeft iemand niet volledig
mobiel te zijn. In tegenstelling tot vele
andere buitensporten als fietsen of
wandelen maakt de laagdrempeligheid
van de hengelsport het ook voor fysiek
beperkte mensen mogelijk om, al dan niet
actief, langs de waterkant door te brengen.
Wat deze laatste groep betreft blijkt uit
vergelijkend onderzoek in Duitsland dat
minder validen en niet-gehandicapte
vissers beide verbeterde sociale relaties
en eigenwaarde krijgen van hun hobby.
Deze positieve effecten waren voor de
mindervalide
vissers zelfs sterker
ondervonden tijdens het vissen.
Juist omdat de hengelsport één van de
weinige activiteiten is die mensen met een
fysiek beperking recreatiemogelijkheden
in de buitenlucht biedt, zijn er diverse
organisaties te vinden die specifiek gericht
zijn op hengelsport voor mindervaliden.
Jong en oud
Kinderen spelen steeds minder buiten.
De hengelsport biedt hen mogelijkheden
om samen op avontuur te gaan, de natuur
te ontdekken, hiervan te genieten en de
spanning van het vangen van een vis te
beleven. Vaak kan dit al direct voor de deur.
Ook voor ouderen biedt de sportvisserij
mogelijkheden om uit een sociaal
isolement te komen. Lekker naar buiten te
gaan om samen een paar uur te genieten
aan de waterkant. Hengelsportverenigingen
willen hier graag bij helpen. "Ga toch
vissen" is het advies van de dokter. Dat is
duidelijk.