Dilemma's voor viseters...

afb: visserijnieuws.nl Wie voor vis, schelp- of schaaldieren op pad gaat, krijgt bijna altijd informatie over de herkomst op de koop toe. Bij kabeljauw vermeldt de visboer bijvoorbeeld dat hij is gevangen in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan, en bij panga dat hij is gekweekt in Vietnam. In de supermarkt staan deze wetenswaardigheden op het etiket, soms aangevuld met keurmerken of logo's. Dat geeft visliefhebbers handvatten om rekening te houden met de duurzaamheid van vangst- of kweekmethoden.

Mits je natuurlijk weet waarom Hollandse garnalen de voorkeur zouden moeten hebben boven gamba's uit Afrika of Azië. En je ervan uit kunt gaan dat zo'n duurzaam keurmerk of bijvoorbeeld het dolfijnvriendelijke logo op tonijn ook echt iets voorstelt.

Viswijzer
De herkomstaanduiding op vis, schelp- en schaaldieren is het gevolg van internationale regelgeving en heeft op zich weinig met consumentenvoorlichting te maken. Maar deze informatie wordt daarvoor wel gebruikt. Twee parallel lopende initiatieven die de bedoeling hebben om de consument op een duurzame manier vis te laten kiezen, haken hierbij aan.

Stichting De Noordzee gebruikt op haar website gebiedsindelingen om vis in drie categorieën in te delen. De Viswijzer -een handig foldertje op bankpasformaat- van het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee geeft dezelfde informatie, maar dan een stuk beknopter.

De drie categorieën variëren van groen (prima keuze) en oranje (tweede keuze) tot rood (liever niet). Wat het kabeljauwdilemma betreft: de gekweekte versie uit Schotland staat in de groene kolom. Wilde kabeljauw uit de Noordzee krijgt van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds de aanduiding "liever niet". Groen wil zeggen dat een vissoort volgens de door deze organisaties gehanteerde criteria niet is overbevist, dat er sprake is van zorgvuldige kweek en dat er minimale of beperkte schade aan de natuur is. Bij de oranje kolom zou er sprake zijn van problemen met kweek of visserij. En rood staat voor zware bevissing of een manier van kweek of vangst die te belastend is voor het milieu.

Om een paar voorbeelden te noemen: reuzengarnalen (gamba's) uit Afrika en Azië staan in de categorie "liever niet". Hetzelfde geldt voor tong en schol uit de Noordzee en voor uit Europa afkomstige paling. Harder uit de Waddenzee en haring uit de Noordzee zijn ingedeeld in de kolom "prima keuze", net als uit Europa afkomstige forel en rivierkreeft uit China.

Zuur
Maar hoe onafhankelijk is deze informatie eigenlijk? Agnes Leewis van het Productschap Vis zet daar grote vraagtekens bij. Ze denkt dat er op dit moment voor de consument eigenlijk geen onafhankelijke informatie over de duurzaamheid van vis beschikbaar is en vreest dat de Viswijzer mensen gemakkelijk op het verkeerde been zet. "De lijst is samengesteld door twee organisaties, het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee. Dat zie je terug in de gemaakte keuzes. Vis uit het ene gebied wordt wel duurzaam genoemd, vis uit een ander gebied niet. Handen af van de natuur, dat staat voorop. De visserijsector is het met deze keuzes lang niet altijd eens."

Ze vindt de informatie vaak ook suggestief. "Als een vissoort in de categorie oranje of rood staat, krijg je als consument bijna het gevoel dat je een van de laatste vissen van deze soort op je bord hebt liggen."

Dat tong en schol uit de Noordzee, voor de Nederlandse visserij belangrijke producten, in de categorie "liever niet" staan, vindt ze bijvoorbeeld triest. "Juist voor deze vissoorten is, door de visserijsector, maatschappelijke organisaties en de overheid, gezamenlijk een platvisbeheersplan opgesteld. Dit houdt in dat vissers minder vis vangen en rekening houden met de voortplantingsperiode. Het is zuur dat tong en schol als beloning voor deze inspanningen een rood stempel krijgen."

Het Productschap Vis is blij met een eind vorig jaar door PvdA en CD