Kijktip NPO1: De Wilde Noordzee als vierdelige serie

De serie onthult de verborgen schoonheid van het grootste natuurgebied van Europa en laat zien hoe alles in en rond de Noordzee met elkaar verbonden is. Onder de regie van Jan Kooyman bevat de serie veel nieuwe beelden en scenes. In vergelijking met de film is deze versie nog informatiever. Sportvisserij Nederland is als één van de partners betrokken geweest bij hoe het vissenleven het best in beeld te brengen.

Aflevering 1: kusten (zondag 13 april)

De Noordzee wordt begrensd door zeven landen, maar voor de natuur onderwater zijn er geen grenzen. In de kustwateren van de Noordzee bruist het van leven: garnalen krioelen in België en Nederland, zeehonden paren op rustige eilanden en zalmen banen zich in Denemarken en Schotland een weg stroomopwaarts om te paaien in rivieren.

Ondanks dat het kustgebied slechts een tiende van de Noordzee beslaat, herbergt dit het meeste leven, met name bij riviermondingen waar soms dolfijnen jagen. Het landschap aan onze kust verandert. In de eeuwenlange strijd tegen het wassende water hebben wij talloze waterkeringen gebouwd. Dit roept een belangrijke vraag op: hoe kunnen we droge voeten houden en toch de natuur z’n gang laten gaan?

Aflevering 2: bodem (zondag 20 april)

Op het eerste gezicht lijkt de bodem van de Noordzee een uitgestrekte, levenloze woestijn van zand, bedekt met water. Maar wie goed kijkt, ontdekt een verborgen wereld vol leven en dynamiek. Bodemdieren, zoals wormen, krabben en schelpdieren, gebruiken ingenieuze en spectaculaire tactieken om te overleven: ze graven, boren, filteren, grazen en recyclen, vaak op de tast. Elk organisme, hoe klein ook, heeft een unieke functie in het bodemleven.

Maar, ook jagers zoals haaien, roggen, zeekatten en papegaaiduikers leveren een belangrijke bijdrage aan een gezonde bodem. De bodemberoerende visserij wordt de laatste jaren meer aan banden gelegd of is niet meer mogelijk door gebrek aan ruimte. Hoe zal de bodem van de Noordzee zich ontwikkelen nu deze meer met rust wordt gelaten?

Aflevering 3: riffen (zondag 27 april)

Riffen in de Noordzee zijn kleurrijke kraamkamers, schuilplaatsen en voedselplekken. Daar vind je veel bijzondere soorten, zoals zeekomkommers, zeeappels en zeewolven. Op sommige plekken groeit zelfs koraal. Rotsgebieden, eeuwenoude stenen uit de ijstijden en grindbanken vormen unieke biotopen. Kokerwormen bouwen uitgestrekte natuurlijke riffen. Schelpdierbanken, zoals oesters en mosselen, dragen bij aan groeiende en diverse leefgemeenschappen. 

Wrakken trekken grote scholen vis aan, waardoor ze aantrekkelijk worden voor vissers. Helaas blijven visnetten soms haken aan wrakdelen, waardoor krabben en kreeften verstrikt kunnen raken. Gelukkig zetten duikers zich in om deze dieren te bevrijden. Op sommige plekken wordt gewerkt aan het herstel van oesterbanken. Zal dit leiden tot een sterker ecosysteem en een hogere biodiversiteit in de Noordzee?

Aflevering 4: open zee (zondag 11 mei)

De typisch groene kleur en de troebelheid van de Noordzee zijn geen tekenen van vervuiling, zoals vaak gedacht wordt, maar een weergave van de overvloed aan plankton. Deze micro-organismen vormen de basis voor de voedselketen en zijn van cruciaal belang voor het leven in de zee. De kleinste vissen tot de grootste zeedieren zijn afhankelijk van plankton voor hun voortbestaan. Hoewel planktonetende kwallen een slechte naam hebben, tonen zij onder water hun betoverende schoonheid.

Een van de meest indrukwekkende bewoners van de Noordzee echter is de reuzenhaai, het grootste dier in de Noordzee. Dit enorme dier leeft ook van plankton, hetzelfde voedsel dat ook de haringen en makrelen voedt. Deze vissen vormen op hun beurt de prooi voor de grote jagers, zoals orka's en tonijnen. Net als op land, wordt de Noordzee ook beïnvloed door menselijke activiteiten. Dat heeft gevolgen voor de zeedieren en zeevogels. Hoe veerkrachtig is de Noordzee?