Na decennialang afwezig te zijn geweest is de Noordzeehouting (Coregonus oxyrinchus) tegenwoordig weer aanwezig in het IJselmeer, de Rijn, de Waal en de IJssel. Aan de basis van deze terugkeer liggen herintroductieprogramma’s in de jaren ’90. In combinatie met verbeteringen van het habitat hebben deze gezorgd voor een geslaagde herintroductie van de houting in Nederland.
De Noordzeehouting kwam oorspronkelijk voor in rivieren en het kustwater van de Noordzee, Oostzee en Baltische zee – ook in het stroomgebied van de Rijn, Maas, Schelde en Eems. Aan het begin van de 20e eeuw ging de soort sterk achteruit door een combinatie van overbevissing, verontreiniging en verlies van habitat. Eind jaren ’30 was de houting bijna overal zo goed als verdwenen. Er werd zelfs gedacht dat de soort wereldwijd was uitgestorven. Dat bleek echter onjuist: in het Deense riviertje de Vidå resteerde een kleine populatie.
Natuurlijke reproductie
Ouderdieren van die populatie zijn vanaf begin jaren ’90 gebruikt voor herintroductie in de Rijn. Daarbij werden opgekweekte nakomelingen uitgezet in Duitsland. Deze vissen hebben ook weer delen van Nederland bevolkt. Zo werden vanaf 1998 in toenemende mate houtingen aangetroffen in de grote rivieren en in het IJsselmeergebied. Die trend zette in de jaren daarna door. Toen in 2006 bij merk-terugvang onderzoek naar de herkomst van de juvenielen in het IJsselmeer bleek dat ruim 96% afkomstig was van natuurlijke reproductie in de Rijn, werd gestopt met het uitzetten van jonge houting.
Gezonde populaties
Inmiddels zijn er gezonde populaties van deze zalmachtige in Nederland aanwezig. Die houden zich onder meer op in het IJsselmeer, de benedenrivieren en kustgebieden zoals de Waddenzee en de Voordelta. Dat deze populaties zich door natuurlijke voortplanting in stand houden werd bevestigd bij het #vismigratieonderzoek ‘Swimway Vecht’. Daarbij werden er onverwacht vele honderden paairijpe houtingen aangetroffen. De houting lijkt onder meer te profiteren van de verbeterde waterkwaliteit in onze rivieren.
Barrières binnenwater
Zoals de naam al aangeeft trekt de Noordzeehouting naar zee, maar dat geldt slechts voor een deel van de huidige Nederlandse populatie. Onderzoek wijst uit dat het overgrote deel van de houtingen in het IJsselmeer (de grootste populatie) daar opgroeit en voor de paai de IJssel en de Overijsselse Vecht optrekt. Overigens komt de houting ook bij migratie in het binnenwater de nodige hordes tegen: in tegenstelling tot andere salmoniden kan deze vissoort niet over barrières springen; ook #vispassages worden geweigerd. Alleen wateren met een volledig vrije doorgang zijn voor de houting optrekbaar.