Bijvangst: zonnebaars

in het begin van de vorige eeuw werd de zonnebaars naar Nederland gehaald als siervis. De eerste exemplaren in het buitenwater waren waarschijnlijk afkomstig van ontsnappingen uit de viskwekerij bij Valkenswaard. De laatste decennia is Lepomis gibbosus dankzij zijn bonte kleuren (blauwgroene tot bruine flanken en oranje, rode en blauwe vlekken) in tuincentra veelvuldig verkocht als vijvervis. Ze reproduceren zich echter snel en bij overbevolking van de vijver zijn ze regelmatig – ondanks dat dit ten zeerste wordt afgeraden – in de natuur vrijgelaten.

Bedreiging

Zonnebaarzen zijn echte rovers en eten haast alles wat in hun bek past – van de larven van libellen en waterkevers tot de eitjes en larven van amfibieën en vissen. Vooral in vennen en andere kleine, geïsoleerde wateren hebben ze een grote impact op de onderwaternatuur. In zulke watertypen ontbreken vissen van nature vaak, waardoor amfibieën zich er normaliter succesvol kunnen voortplanten. De komst van de zonnebaars verstoort dit evenwicht ruw. Zo zijn voorbeelden bekend van vennen waar de zeldzame knoflookpad uitstierf vanwege de grote aantallen zonnebaars. Het enige redmiddel bleek behoorlijk ingrijpend: het ven leegpompen, de zonnebaarzen verwijderen en tenslotte volgde een herintroductieproject van de knoflookpad.

Kraters

Deze hoog gebouwde baarsachtige plant zich voort van april tot juli. Daarbij graaft het mannetje in de ondiepe oeverzone een nestkuil in de zand- of grindbodem. Deze kuilen zijn in helder water vaak vanaf de oever zichtbaar als kraters met een doorsnede tot 35 cm. Het mannetje bewaakt de nestkuil met de eitjes en voorziet deze van zuurstofrijk water door met de borstvinnen te wapperen. De jonge zonnebaarsjes zwemmen in kleine schooltjes, volwassen dieren leven solitair. De soort geeft de voorkeur aan plantenrijke zones in helder en stilstaand of langzaam stromend water.