Sportvisserij Nederland heeft van 12 tot en met 22 april in samenwerking met Visserijbedrijf Bout, Rijkswaterstaat en de Radboud Universiteit weer met de ankerkuil gevist op de Waal. Daarbij kwamen diverse zeldzame soorten in het net.
De Waal is een dynamisch water en van alle Nederlandse rivieren het minst 'getemd'. Het is tevens een belangrijke route voor trekvis zoals paling, forel en zalm. Visstandonderzoek op de Waal levert dan ook vrijwel steevast bijzondere vangsten op. Bij de monitoringen, die in 2018 begonnen, werden in totaal 35 vissoorten aangetroffen. Van alle trekvissoorten van de Rijn ontbrak alleen de steur. De laatste twee weken leverden misschien wel de mooiste vangsten op. Het onderzoek werd bewust medio april gedaan, omdat jonge zalm en Atlantische forel (smolts) in die periode vanuit de bovenlopen van de Rijn naar zee trekken en volwassen rivierprik dan vanuit zee de rivier optrekt om te paaien.
Onderstaande video, gemaakt door Sportvisserij Nederland zelf, geeft een impressie van het onderzoek. Ook het programma Vroege Vogels op Radio 1 besteedde afgelopen zondag tussen 09:00 en 10:00 uur aandacht aan het onderzoek. Het item is
hier terug te luisteren en begint op min. 29:46 en duurt tot min. 38:04.
Alle dagen zalm
Wat de onderzoekers hoopten, gebeurde: elk van de negen visdagen kwam er jonge zalm en Atlantische forel (zeeforel) in het net. In totaal vingen we 17 zalmen en 5 forellen. Het waren jonge zalmen van waarschijnlijk een jaar oud met een lengte van 14 tot 19 cm, de forellen waren 14 tot 20 cm. De vissen zijn op alle beviste locaties gevangen, zowel in de binnen- als buitenbocht en ook in de hoofdstroom en de oevergeul achter de langsdam.
Mogelijk paaiende rivierprik
Het onderzoek is gericht op trekvis. De meest voorkomende trekvissoort tijdens deze bemonsteringsronde was rivierprik. In totaal werden van die soort 22 volwassen exemplaren van 18 tot 32 cm gevangen en 15 jonge vissen. Een deel van de volwassen prikken had kenmerken van paaiactiviteit. Dat is bijzonder omdat nog niet eerder is waargenomen dat er op de Waal paai van rivierprik plaatsvindt. Vorig jaar werden door de Radboud Universiteit al wel rivierpriklarven van 1,5 cm aangetroffen in de oevergeul bij Dreumel, wat al een sterke aanwijzing is voor paai.
Nieuwe uitheemse vissoort
Vorig jaar maakte Ravon al melding van de vangst van de Kaukasische dwerggrondel in de Zuid-Hollandse Delta en in de Waal bij Gameren. Tijdens de ankerkuilvisserij in april werden van dit visje vier exemplaren gevangen. De naam verraadt al dat het kleine visjes van maximaal 5 cm zijn. Tijdens het onderzoek werd een hoogzwanger vrouwtje gevangen met een kenmerkende gele buik.
Bedreigingen
Een bekende trekvissoort is de aal of paling. Volwassen paairijpe aal wordt schieraal genoemd en zwemt doorgaans in het najaar de rivier af op weg naar de paaigebieden in de Sargassozee. Om verschillende redenen gaat het al jaren niet goed met deze vis. Eén van de oorzaken van de problematische situatie van de aal is de grote sterfte door contact met de schoepen van waterkrachtcentrales, gemalen of scheepschroeven. In het najaar en de winter spoelen er ieder jaar weer veel dode alen aan op de rivieroevers. Tijdens de monitoring met de ankerkuil werden 17 alen gevangen, waarvan er maar liefst vijf ernstige verwondingen hadden of dood waren - een zorgelijk groot aandeel.
Ook zeeforellen kwamen in het net.
Analyse plastic vangst
Tot slot werd bij iedere monitoringsronde ook veel plastic aangetroffen, vaak zelfs meer dan vis. De gehele plastic vangst is verzameld en zal worden geanalyseerd door de Radboud Universiteit. Uit een eerste analyse blijkt dat naar schatting 380 miljoen stukjes plastic per jaar met het Rijnwater meespoelen naar zee. Zorgelijk is dat nagenoeg al het plastic uiteenvalt in kleine stukjes. Hoe kleiner het plastic, hoe groter de kans dat het wordt gegeten door organismen in het water en zo in de voedselkringloop komt. Dit kan ook doorwerken in de visstand.
Internationale samenwerking
De Groen Blauwe RijnAlliantie is een samenwerking tussen tien Duitse en Nederlandse organisaties met de Rijn als overkoepelend thema. Sportvisserij Nederland zet zich binnen dit project in voor kennisontwikkeling over trekvis, onder andere via monitoring met de ankerkuil en door onderzoek te doen naar knakaal. Het onderzoek met de ankerkuil vindt ook plaats in Duitsland, hiervoor wordt samengewerkt met de Duitse zusterorganisatie Rheinischer Fischerei Verband. Door vergelijking van de resultaten ontstaat meer kennis over gedrag van en bedreigingen voor trekvis. Het project is mede mogelijk gemaakt met een Europese Interreg-subsidie.