Vanaf dit weekend tot en met 25 augustus 2019 kunnen mensen in het Natuurmuseum Fryslân alles leren over vismigratie. Bij de tentoonstelling Swim Fish Swim! volgen bezoekers de trekroutes die Harry de Haring, Steve de Steur en Sam de Zalm afleggen. In een echte helikopterduikboot nemen ze zelf een kijkje onder water.
In de tentoonstelling Swim Fish Swim! krijgen trekvissen weer de ruimte. Ooit konden vissen ongestoord heen en weer zwemmen tussen zeeën en rivieren. Vissen trokken landinwaarts om eitjes te leggen, anderen zwommen juist naar zee om zich voort te planten. Tegenwoordig stoten ze regelmatig hun neus. Op hun trektocht tussen zoet en zout stuiten ze op dammen, sluizen, stuwen en dijken. Veel vissoorten hebben voor hun levenscyclus zout en zoet water nodig.
Lot van trekvissen
Gelukkig is er steeds meer aandacht voor het lot van trekvissen en worden er slimme oplossingen bedacht die rekening houden met mens én vis. In de tentoonstelling zijn daarvan twee mooie voorbeelden uitgelicht. Zo krijgen vissen bij de Noordzee en de Waddenzee weer ruim baan door bijzondere projecten bij de Afsluitdijk en het Haringvliet. Door de aanleg van de Haringvlietsluizen in 1970 ontstond een harde scheiding tussen zoet en zout water. Sinds medio januari staan de sluizen regelmatig op een kier en hebben trekvissen weer een vrije doorgang tussen de Noordzee en grote rivieren als de Rijn en de Maas.
De Russische steur is een migrerende vis bij uitstek. (foto: Janny Bosman)
Vismigratierivier
Een voorbeeld dichterbij huis zijn de vergevorderde plannen voor een vismigratierivier in de Afsluitdijk. Vroeger zwommen er zo’n 10.000 zalmen in de Zuiderzee (wat nu het IJsselmeer is), maar tegenwoordig is de zalm een zeldzame verschijning. Miljoenen vissen liggen nu in de Waddenzee als surfers te wachten voor de spilsluizen. Ze ruiken het zoete water en willen naar binnen. Maar de stroming is voor deze vissen vaak te sterk om tegenin te zwemmen. Een permanente opening via de vismigratierivier in de Afsluitdijk moet het weer mogelijk maken dat trekvissen vrij kunnen zwemmen tussen Waddenzee in IJsselmeer.
Racespel over migratieroutes
In Swim Fish Swim! kunnen bezoekers zelf ervaren welke obstakels vissen tegenkomen. In het racespel over migratieroutes gaan samen met Harry de Haring, Steve de Steur en Sam de Zalm een lange reis maken. Aan een grote tafel, met de Alpen op de achtergrond, volgen ze de trekroutes die de vissen afleggen vanuit de Noordzee door het Haringvliet naar het achterland van Europa. Door goede antwoorden te geven, verzamelen ze steeds meer vissen op hun tocht.
Kijkje in de toekomst
In de expositie staat ook een heuse ‘helikopterduikboot’. Hier kunnen bezoekers een kijkje in de toekomst nemen en vast met eigen ogen zien hoe de vismigratierivier eruit komt te zien. Ze stappen in het futuristische voertuig en zetten een VR-bril op. Dan stijgen ze op om een rondje over de Afsluitdijk te vliegen, waarbij je duidelijk ziet hoe de dijk Waddenzee en IJsselmeer van elkaar scheidt. Maar dan duikt het voertuig onder water en bevind je je ineens in een soort snelweg op de bodem van de zee! Ook een tochtje maken? Kijk op www.natuurmuseumfryslan.nl voor de tijden.
Swim Fish Swim! is een productie van HaarlemAmsterdam. Het Natuurmuseum Fryslân is voor het deel over de vismigratierivier in de Afsluitdijk een samenwerking aangegaan met De Nieuwe Afsluitdijk en de Vismigratierivier. Klik
hier voor meer informatie.