De Europese rivierkreeft is door een combinatie van bevissing, watervervuiling, kanalisatie van beken en rivieren, maar vooral de uitbraak van de kreeftenpest op één plek na volledig uit Nederland verdwenen. Ter compensatie zijn Amerikaanse kreeftensoorten naar ons land gehaald. Deze soorten verspreiden zich razendsnel en zetten de onderwaternatuur op zijn kop.
Van de zes uitheemse soorten rivierkreeften
die zich hier hebben gevestigd,
zijn er drie nog steeds bezig met
een opmars: de rode, de gestreepte en de
geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft.
De rode Amerikaanse rivierkreeft komt
vooral voor in Amsterdam, Rotterdam,
Nijmegen, Breda en Tilburg.
De geknobbelde
Amerikaanse rivierkreeft zit voornamelijk
in Utrecht en het Groene Hart.
De gestreepte Amerikaanse rivierkreeft
wordt het meest gesignaleerd in de Alblasserwaard
en tegenwoordig ook in
Friesland. In de rest van ons land treffen we vooral de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft aan, zij het minder massaal.
-> Lees hier een onderzoeksrapport over rivierkreeften
Eten en gegeten worden
Rivierkreeften zijn omnivoor en niet
kieskeurig. In de regel eten jonge dieren
meer dierlijk voedsel – een breed scala
van ongewervelden en soms ook broed
van amfibieën en vis – volwassen dieren
hebben een meer plantaardig dieet.
Dood organisch materiaal staat ook op
het menu en zelfs kannibalisme komt
voor.
Daarentegen worden de exotische
rivierkreeften de laatste jaren door
steeds meer dieren ontdekt als voedsel.
Bijvoorbeeld door snoek, snoekbaars,
baars, paling en karper, maar ze worden
ook gegeten door vogels zoals de blauwe reiger en de fuut. Muskusratten en bruine
ratten lusten ook wel een kreeftje.
Negatieve effecten
Door hun gedrag kunnen de exotische rivierkreeften een negatief effect hebben
op de waterkwaliteit en ecologie. Ze
woelen de bodem om en zorgen voor
vertroebeling van het water, wat kan leiden
tot het afsterven van waterplanten en algenbloei. Ook eten ze de watervegetatie
op of knippen deze weg.
De rode en
de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft
maken tevens grote gangenstelsels, die
schade kunnen veroorzaken aan oevers
en waterkeringen waardoor deze mogelijk
instabiel worden. Dit graafgedrag levert
ook een bijdrage aan de vorming
van de baggerlaag. Tenslotte kunnen de
kreeften door het eten van broed een negatief effect hebben op (beschermde)
amfibieën en vissen.
Kreeften wegvissen?
De toename van exotische rivierkreeften
geeft aanleiding om te overwegen deze
invasieve soorten actief en grootschalig
te laten wegvissen voor menselijke consumptie – ze smaken prima en de vraag
is groter dan het aanbod. Een mogelijk
nadeel van commerciële bevissing is
echter dat er bijvangst van vissen plaatsvindt. Daarbij is het de vraag of beroepsvissers
te porren zijn voor het intensiveren
van deze visserij: ze moeten eerst
fors investeren en als de dichtheden van
de kreeften worden verlaagd, is de visserij
vermoedelijk niet langer lucratief.