In Nederland komt naast de Europese meerval, ook de Amerikaanse dwergmeerval voor. Van deze soort kun je de zwarte (Ameiurus melas) en de bruine (Ameiurus nebulosus) dwergmeerval in Nederland tegenkomen. Beide soorten behoren tot de familie van de Noord-Amerikaanse meervallen (Ictaluridae). Sinds augustus 2022 staat de zwarte dwergmeerval op de Unielijst van invasieve exoten (EU-verordening 1143/2014). Dat betekent dat deze soort niet meer mag worden verhandeld of gehouden in EU-lidstaten. Ook betekent het dat alle lidstaten de plicht hebben om de in de natuur aanwezige populaties op te sporen en waar mogelijk te verwijderen. Mocht verwijderen niet mogelijk zijn, dan is het noodzakelijk de soort dusdanig te beheersen dat verdere verspreiding en schade zoveel mogelijk wordt voorkomen.
Verspreiding en voorkomen
Van oorsprong komt de Amerikaanse dwergmeerval voor in Noord-Amerika. Vanaf 1905 werd deze soort gekweekt in één van de viskwekerijen van de Heidemij bij Valkenswaard. Deze soort is door uitzettingen en mogelijk door losgelaten aquariumexemplaren in het wild terecht gekomen. Ook in België zijn dwergmeervallen in het wild vrijgelaten. Het lijkt erop dat een deel van deze vissen in het begin van de 20e eeuw zijn weg naar Noord-Brabant en Limburg heeft gevonden.
De zwarte en bruine dwergmeervallen geven de voorkeur aan ondiepe meren, plassen, poelen en langzaam stromende rivieren. Ze waarderen een rijke plantengroei en een slib- of zandbodem, vooral wanneer deze bedekt is met een laag modder. Beide soorten zijn zeer tolerant ten opzichte van het zuurstofgehalte, de watertemperatuur en de vervuilingsgraad. Dwergmeervallen kunnen zelfs overleven bij een watertemperatuur van 36 °C.
Herkenning
De Amerikaanse dwergmeerval is een kleine vissoort die een maximale lengte van 22 centimeter bereikt en gekenmerkt wordt door een afgeplatte kop met acht bekdraden. Vier van deze bekdraden bevinden zich op de onderkaak, twee in de hoeken van de bek en twee op de kop.
De Europese meerval (Silurus glanis), daarentegen, heeft zes bekdraden: twee op de onderkaak, twee in de mondhoeken en twee op de bovenkaak. Jonge exemplaren worden nog weleens verward met de dwergmeerval. Tussen de zwarte en bruine dwergmeerval bestaan kleine verschillen, die in de praktijk lastig te zien zijn. Daarom worden de zwarte en bruine dwergmeerval vaak samen besproken.
De zwarte dwergmeerval heeft een meer zwart-wit gestreepte staart en minder kartels op de eerste borstvinstraal, de bruine dwergmeerval heeft een uniform gekleurde staart. Zowel de zwarte als bruine dwergmeerval hebben een kleine vetvin, gelegen voor de staartvin. Dit is een belangrijk verschil met de Europese meerval, die geen vetvin heeft. Typerend voor de dwergmeervallen zijn de giftige stekels in de rug- en borstvinnen.
Bruine Amerikaanse dwergmeerval
Zwarte Amerikaanse dwergmeerval
Waarneming doorgeven
De Amerikaanse dwergmeerval komt al meer dan 75 jaar in Nederland voor, maar de laatste jaren zijn er enkele meldingen van dwergmeervallen op plekken waar ze eerder niet voorkwamen. Dwergmeervallen kunnen bij hoge dichtheid een bedreiging vormen voor inheemse soorten. Dit komt door concurrentie om voedsel en schuilplaatsen, en doordat ze zich voeden met ongewervelden en kleine vissen.
Sportvisserij Nederland is dan ook bijzonder geïnteresseerd in het vaststellen van de mate van verspreiding en het leefgebied van deze exoot in Nederland. Om hier een beter beeld van te krijgen, doen we een oproep aan sportvissers en waarnemers om vangsten van deze exoot aan ons door te geven.
Waarnemingen kunnen doorgegeven worden via
vangstenregistratie@sportvisserijnederland.nl. We vragen je hierbij om de volgende informatie mee te sturen:
- Datum en vangstlocatie (eventueel een omschrijving);
- Goede foto’s van de vis;
- Een detailfoto van de vetvin en de bekdraden, ter bevordering van de determinatie.
Lees hier in de nieuwsbrief Kijk op Exoten nr 47 meer over Amerikaanse dwergmeervallen
